II.MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI (1808-1839)

II.MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI (1808-1839)

A-)ALEMDAR MUSTAFA PAŞA OLAYI(1808):II.Mahmut kendine Alemdar Mustafa Paşa'yı sadrazam seçti.Alemdar yönetime egemen oldu ve şu işleri yaptı: 1-)Nizam-ı Cedid taraflarını işbaşına getirerek yenilik hareketlarini başlattı. 2-)III.Selimin ölümünde etkili olan kişileri cezalandırdı. 3-)İstanbul'da asayişi sağladı.
4-)Alemdar ,Niazam-ı Cedid yerine Sekban-ı Cedid adında bir ocak kurdu. 5-)Ayanlar(Valiler) ile Sened-i İttifak yaptı.


SENED-İ İTTİFAK:XIX.yy'ın başında Anadolu ve Rumeli'de ayanlartüremişti(derebeylik).Alemdar,sarsılan düzeni yeniden kurmak amacı ilebütün ayanları İstanbul'da topladı.Yapılan görüşmeler sonunda hükümetile ayanlar arsında Sened-i İttifak imzalandı(1808).Buna göre; 1-)Devlet ayanların varlığını kabul etti.2-)Ayanlar devlet otoritesini kabul edecek,verilen emirlere uyacaklardı.3-)Ayanlar yapılan ıslahatlara bağlı kalacaklardı 4-)Ayanlar kendi bölgelerindeki halka adaletli davranacaklardı 5-)İstanbul'da isyan çıkarsa İstanbul'a gelip isyanı bastıracaklardı. ÖNEMİ:1-)Bu belge Osmanlı'nın ayanlara söz geçiremeyecek kadar zayıf duruma geldiğini gösterir. 2-)Osmanlı tarihinde padişahın yetkileri ilk defasınırlandırılmıştır.(Padişah kendi otoritesi dışında bir güç olarakayanları kabul etmiştir.)NOT:1-)Bu yönü ile İngilizler'in 1215'deki Magna Carta'yabenzemektedir.Ancak Magna Carta krala zorla imzalatılmasına karşınittifakta böyle bir zorlama yoktur,padişahın iradesiyle imzalanmıştır.2-)Yeniçerilerin isyan etmesi üzerine II. Mahmut Sekban-ı Cedidi kaldırdı,isyan sona erdi.
B-)YÖNETİM ALANINDAKİ YENİLİKLER:II. Mahmut Osmanlı buyruğunda olan herkese tam bir din ve vicdanözgürlüğü vermiştir.Bunu şu sözleri ilebelirtmiştir:"Tekbandan(halk),müslümanları camide,hristiyanlarıkilisede,Musevileri havrada görmek isterim."Şu yenilikleri yapmıştır:1-)Divan teşkilat kaldırıldı,nazırlık(bakanlık) kuruldu.2-)Tımar sistemi kaldırıldı,devlet memurları maaşa bağlandı.3-)Müsadere üsulu kaldırıldı.(Devletin ölen şahısların malına el koymasıdır.)4-)Devlet memuru yetiştirmek için (mekteb-i maarif) eğitim okulları açıldı.5-)İlk defa genel anlamda nüfus sayımı yapıldı.Sayım askeri amaçlı olduğu için sadece erkekler sayıldı.6-)Askeri işleri düzenlemek amacı ile askeri şura oluşturuldu.7-)Posta teşkilatı kuruldu.8-)Polis teşkilatının temelleri atıldı.9-)Reyaül-ü Kütlap kaldırıldı.Dış işleri nezareti kuruldu.10-)İlk kez karantina teşkilatı kuruldu.11-)Dar-üş Şura'yı Bab-ı Ali kuruldu.(Devlet memurlarının terfi ve yargı işleridir)NOT:Bu mahkeme bugünkü danıştayın ilk örgütlenmesidir.12-)İlk yönetim değiştirildi.(Merkezi otoriteyi sağlamak için iller merkeze bağlandı)

C-)KÜLTÜREL ALANDAKİ YENİLİKLER:1-)Medreselerin yanı sıra pek çok Avrupa tarzı okul açıldı.NOT:Böylece eğitim alanında ikilik ortaya çıktı.Kültür çatışmaları oluştu.2-)İlk öğretim mecbur hale getirildi.3-)Avrupa'yı yakından tanımak amacı ile ilk defa Avrupa'ya öğrenci gönderildi.4-)Avrupa tarzında müzik serbest bırakıldı.5-)Takvim-i Vakayı adında ilk gazete çıkarıldı.6-)Kılık kıyafette ilk değişikliğe gidildi.II.Mahmut devlet dairelerine resmini astırdı.7-)Yurt dışına çıkışta pasaport uygulaması başlatıldı.8-)Enderun kaldırıldı,yerine devlet memurları yetiştirilen okullar kuruldu.
D-)ASKERİ ALANDAKİ GELİŞMELER:1-)Sekban-ı Cedid ocağı kuruldu.2-)1825'te Eşkinci ocağı kuruldu.(Yeniçeri ocağına bağlı olarak)3-)Yeniçeri ocağı kaldırıldı.(Vaka-i Hayriye.1826)SONUÇLARI:a-)Islahat süreci hızlandı.b-)Padişahlar yeniden yönetime egemen oldu.c-)Yeniçeri ocağının yerine Asakiri Mansure-i Muhammediye adı verilen Avrupa tarzında yeni bir ordu kuruldu.
E-)EKONOMİK ALANDAKİ YENİLİKLER:1-)Yerli malların kullanılmasına teşvik edildi.2-)Osmanlı tüccarlarının Avrupa mallarıyla rekabet edebilmesini sağlamak amacı ile gümrük kolaylıkları getirildi.3-)1838'te İngiltere Balta Limanı antlaşması ile çok geniş yetkiler kazandı.NOT:a-)"II. Mahmut'un yapmış olduğu yenilikler Atatürk'ün yapmış olduğu yenilikler arasında büyük benzerlik vardır."b-)Çeşitli baskılardan dolayı başarılı olunamamıştır.