Osmanlı Devleti’ nde İlkler, Sonlar, Enler ve Önemliler

OSMANLI DEVLETİ’NDE İLKLER, SONLAR, ENLER, ÖNEMLİLER

-Kendi adına ilk bakır para bastıran Osman Gazi’dir.

-Aşiret yapısından beylik yapısına geçişi sağlayan Osman Gazi, beylik yapısından devlet yapısına geçişi sağlayan Orhan Gazi’dir.

-İlk gümüş para bastıran Orhan Gazi’dir.

-İlk devlet teşkilatlanmasını başlatan (Divan, vakıf, medrese, kadı ataması, yaya ve müsellem ordusu, donanma, vezir ataması) Orhan Gazi’dir.

-İlk Osmanlı tersanesi 1327’de Karamürsel’de Orhan Gazi döneminde kuruldu.

-Osmanlılar tarafından fethedilen ilk Türk beyliği Karesioğulları Beyliği’dir.

-Rumeli’ye geçen ilk hükümdar Orhan Gazi, Rumeli’de alınan ilk kale Çimpe Kalesi’dir.

-İlk Kazasker, Defterdar ve Veziriazam ataması yapan, Beylerbeyilik kuran ve Osmanlılarda “Sultan” unvanını ilk kullanan hükümdar I.Murat’tır.

-Kapıkulu Ocakları (1363-Edirne) ve Tımar Sistemi’ni kuran I.Murat’tır.

-Bizans ile yapılan ilk savaş Osman Gazi döneminde 1302-Koyunhisarı (Bapheon) Savaşı’dır.

-Haçlılarla yapılan ilk savaş I.Murat döneminde 1364-Sırp Sındığı Savaşı’dır.

-İlk dinsel ve sosyal nitelikli ayaklanma I.Mehmet döneminde Şeyh Bedrettin İsyanı’dır.

-İlk deniz savaşı 1417’de I.Mehmet döneminde Venedik ile yapıldı.

-Enderun okulu ilk kez Edirne’de II.Murat tarafından kuruldu.

-İstanbul’un fethi ile devlet yapısından imparatorluk yapısına ulaşıldı.

-1475’te Kırım’ın fethi ile Karadeniz Türk gölü oldu.

-Ortodoks dünyasının hakimiyetini ele geçiren II.Mehmet’tir.

-İlk kapitülasyon hakkını II.Mehmet döneminde 1479’da Vededik elde etti.

-Veraset sistemi ilk kez II.Mehmet döneminde yazılı hale getirildi. (Kanunname-i Ali Osman =Kardeş Katli Yasası = Fatih Kanunnamesi)

-İlk altın para II.Mehmet döneminde bastırıldı.

-İlk Osmanlı-Memluk savaşları II.Beyazıt döneminde başladı.

-Osmanlılara katılan son beylik 1515-Turnadağı Savaşı ile Dulkadiroğulları Beyliği’dir.

-Anadolu Türk Siyasi Birliği’ni kurma çalışmalarını başlatan Orhan Gazi, geniş çapta ilk kez sağlayan I.Beyazıt, kesin olarak sağlayan I.Selim’dir.

-Halife unvanını alan ilk hükümdar 1517’de I.Selim’dir.

-Afrika’da ilk fethedilen toprak Mısır’dır.

-Tüm Osmanlı tarihinin en zengin maliyesi I.Selim döneminde yaşanmıştır.

-Dünyanın en kısa meydan savaşı 1526-Mohaç Meydan Savaşı’dır.

-En uzun süre hükümdarlık yapan 46 yıl (1520-1566) tahtta kalan I.Süleyman’dır.

-İlk Osmanlı-Avusturya resmi anlaşması 1533-İstanbul (İbrahim Paşa) Anlaşması’dır. Bu anlaşma ile Osmanlılar Avusturya üzerinde üstünlük sağlamıştır.

-İlk Osmanlı-İran resmi anlaşması 1555-Amasya Anlaşması’dır.

-Akdeniz’de Türk üstünlüğünü sağlayan 1538-Preveze Deniz Zaferi’dir.

-Ordu başında sefere çıkma geleneğini ilk terk eden hükümdar II.Selim’dir.

-İlk deniz bozgunu 1571-İnebahtı bozgunu’dur.

-Veraset sistemi ilk kez 1603’te I.Ahmet tarafından çıkarılan “Ekber ve Erşed Yasası” ile belirgin hale gelmiştir.

-İltizam sistemi ilk kez I.Süleyman döneminde uygulandı.

-İlk kağıt para 1839’da Abdülmecit döneminde “Kaime-i Nakdiye-i Mutebere” adıyla bastırıldı.

-Doğu’da en geniş sınırlara 1590-Ferhat Paşa Anlaşması ile ulaşıldı.

-Doğu’da ilk toprak kaybı 1611-Nasuh Paşa Anlaşması ile yaşandı.

-Hemen hemen bugün ki Türk-İran sınırını çizen anlaşma 1639-Kasr-ı Şirin Anlaşması’dır.

-Hem Batıda hem genel anlamda en geniş sınırlara ulaşılan anlaşma 1672-1676-Bucaş anlaşması’dır.

-Osmanlıların Avrupa üstünlüğünü bitiren anlaşma 1606-Zitvatorok Anlaşması’dır.

-İlk Osmanlı-Rus resmi anlaşması 1681-Çehrin (Bahçesaray) Anlaşması’dır.

-İlk ciddi toprak kaybı 1699-Karlofça anlaşması’dır.

-Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmayı düşünerek ilk kökten değişim planlayan hükümdar II.Osman’dır.

-Bozulma nedenlerini araştırarak raporlar hazırlatan ilk hükümdar IV.Murat’tır.

-Duraklama Döneminde ilk denk bütçeyi hazırlayan tarhuncu Ahmet Paşa’dır.

-Şartlı olarak sadrazam olan ilk devlet adamı Köprülü Mehmet Paşa’dır.

-Osmanlıların Batının üstünlüğünü kabul ettiği ilk anlaşma 1718-Pasarofça Anlaşması’dır.

-Gerileme Dönemi’nde kazançlı kapattığımız son anlaşma 1739-Belgrad Anlaşması’dır.

-Osmanlılardan ayrılıp bağımsız olan ilk Türk ve Müslüman toprak 1774-Küçükkaynarca Anlaşması ile Kırım’dır.

-Osmanlılar halifelik unvanını ilk kez 1774-Küçükkaynarca Anlaşması’nda kullandı.

-Osmanlılar ilk kez 1774-Küçükkaynarca Anlaşması ile Rusya’ya savaş tazminatı ödedi.

-İlk geçici elçilerin Avrupa başkentlerine gönderilmesi, ilk itfaiye teşkilatının kurulması, İlk çiçek aşısının uygulanması (Sağlık alanında ilk ıslahat) ve İlk matbaanın kurulması (Batıdan alınan ilk teknik araç) 1718-1730 Lale Devri’nde gerçekleşmiştir.

-Avrupa tarzı açılan ilk teknik okul Kara Mühendishanesi’dir.

-İlk iç borçlanma III.Mustafa döneminde “Esham-ı Tahvilat” adıyla gerçekleşti.

-Avrupa başkentlerinde ilk daimi elçiliklerin açılması, ilk devlet matbaası “Matbaa-i Amire”nin kurulması, ilk kez yabancı dilde eğitim III.Selim döneminde gerçekleşmiştir.

-Milliyetçilik fikrinin etkisiyle ilk ayaklanan (1804) ve ilk kez ayrıcalık elde eden (1812-Bükreş Anlaşması) azınlık Sırplardır.

-İlk bağımsızlık kazanan azınlık (1829-Edirne Anlaşması) Yunanlılardır.

-Balkanlarda Osmanlıdan ayrılan ilk azınlık yunanlılar (1829), son ayrılan Arnavutluk (1913), Kuzey Afrika’da ilk kopan Cezayir (1830), son kopan Trablusgarp’tır (1912).

-Osmanlıların Boğazlar üzerinde egemenlik haklarını son kez tek başına kullandıkları anlaşma 1833-Hünkariskelesi Anlaşması’dır.

-Osmanlılar ilk dış borcu 1853-1856-Kırım Savaşı sırasında 1854 tarihinde önce İngiliz sonra Fransız bankalarından aldı.

-Kapitülasyonların kaldırılması ilk kez 1856-Paris Barış Konferansı’nda gündeme geldi.

-Ermeni Sorunu ilk kez 1878-Berlin Anlaşması’nda ortaya çıktı.

-İlk nüfus sayımı 1831’de II.Mahmut döneminde yapılmıştır.

-Avrupa tarzı ilk eğitim kurumları II.Mahmut döneminde kuruldu.

-İlköğretim ilk kez II.Mahmut döneminde zorunlu hale geldi.

-İlk resmi gazete “Takvim-i Vakayi”dir. (II.Mahmut Dönemi)

-İlk karantina uygulaması II.Mahmut döneminde gerçekleşti.

-İlk kez kendi isteği ile haklarını kısıtlayan padişah Sened-i İttifak ile II.Mahmut’tur.

-Hukuk Devleti anlayışı ilk kez Tazminat Fermanı ile Abdülmecit döneminde gerçekleşti.

-Azınlıklara verilen ilk siyasal hak Islahat Fermanı ile İl Genel Meclisleri’ne seçme ve seçilme hakkıdır.

-Osmanlılarda ilk parlamenter sistem ve anayasal düzen I.Meşrutiyet’in ilanı ile gerçekleşmiştir.

-Türk tarihindeki ilk yazılı anayasa 1876-Kanun-u Esasi’dir.

-Osmanlıda ilk çok partili rejim II.Meşrutiyet’in ilanından sonra 1909 anayasası ile gerçekleşmiştir.

-Osmanlıda rejimi yıkmaya yönelik ilk gerici ayaklanma (13 Nisan 1909) 31 Mart Olayı’dır.

-Meclis kararı ile tahttan indirilen ilk padişah II.Abdülhamit, ikinci padişah VI.Mehmet Vahdettin’dir




ilkler hakkında belgesel için tıklayınız...